امــروزه فضای مجازی جزء لاینــفک زندگی افراد جامعه می‌باشــد و روزانه افــراد وقــت زیادی را صــرف این موضوع می‌کنند. اینســتاگرام، واتس‌آپ و تلگــرام از جمــله نرم‌افزارهایــی هستند که افراد بدیــن وسیله در فضای سایبــری وارد می‌شوند. حــدود یــک دهه می‌باشد که جامعــه وارد حوزه جدیــدی شده است. به همــین منظور در کنار مزیــت‌هایی که فضای مجــازی دارد نباید از مــضرات و اشکالــات آن هم غافل شــد. یکی از اشکالات وارد بر این نرم‌افــزارها ناشناختــه بودن افراد اســت که سبــب می‌شود فرد حــتی اگر در جامعه حقیــقی به دلیل شناخته بــودن دست به جرم علنــی نزند و ظاهــری موجه داشــته باشد اما در این فضــا به راحتی مرتکــب جرم‌های عدیــده‌ای خواهد شــد.
توهیــن جرم است خواه در فضای واقــعی اتفاق بیــافتد و خواه در فضــای مجازی. مجــازات اشخاصی که در فضــای مجازی و با استفــاده از ابزارهای ارتبــاطی جدید همچون تلــگرام و اینستاگرام به دیگــران توهین می‌کنــند مانند کسانی اســت که در کوچــه و خیابان به دیگران اهانــت می‌کنند. به همیــن سبب مجازات چنــین جرمی در فضــای مجازی مطابق مــاده 608 بخش تعزیــرات مصوب ســال 1375 قانــون مجازات اســلامی اگر منجر به حد قذف نشــود جزای نقــدی درجه شــش است. البتــه تا حدودی رویه قــضایی در این خصــوص متفــاوت است.
در وهــله اول از متن ارسالی باید اســکرین شات تهیه شــود و سپس اینتــرنت گوشــی را غــیرفعال کرد تا فرد مقابل قابلــیت حذف پیام ارسالی را نداشــته باشد و اینترنــت نزد پلیس فتا روشــن شود. اگر در واتــسآپ توهین به وقوع بپــیوندد قبل از تهیــه اسکرین شات اگر نام فرد در تلــفن همــراه ذخیره است از حالــت ذخیره خــارج شود تا شمــاره فرد درج شود. در ادامــه در تهران و کلان شهــرها به دادســرای جرایم رایانه‌ای و در دیگر شــهرها به دادسرای عمــومی مراجعه شــود تا نامــه احراز اصالت‌سنــجی گرفته شود تا به پلیــس فتا ارائه شــود.
محل وقــوع جرم همان مکانی اســت که بزهکار رایانــه‌ای در آن رفتار مــورد نــظرش را مرتکب می‌شود و چــنانچه جرم دارای نتیــجه باشد مکانی مــحل وقوع جرم اســت که نتیجه موردنــظر او واقع می‌شــود. از آنجا که جرم توهــین جرمی مطــلق است و نیاز به نتــیجه ندارد محلی که جــرم در آن واقع می‌شود محــل وقوع جرم و در نتــیجه دادگاه صالــح است. لذا اگر فرد در تــهران مبادرت به توهــین نماید دادگــاه صالــح تهران خواهــد بود.
در مــاده 16 قانون جرایم رایانــه‌ای مصــوب سال 1388 در حوزه هتــک حیثیت و نشر اکاذیــب به نوعی از توهیــن پرداخته شده است. طبــق این ماده هرکــس به وسیــله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابــراتی فیلم یا صــوت یا تصویــر دیگری را تغییر دهــد یا تحریف کند و آن را منتــشر و با علم به تغییــر یا تحریف منتــشر کند به نحوی که عرفــاً موجب هتک حیثــیت شود به حبــس از 91 روز تا 2 سال یا جــزای نقدی از 5 میــلیون تا 40 میلیون ریال یا هــر دو مجــازات محکوم خواهــد شد. اگر تحریــف به صورت مستــهجن باشد مرتــکب به حداکثر هر دو مجــازات خواهد شد.
اگر شخصی در پیام‌رسان تلگرام پیام‌های توهین‌آمیز ارسال نموده است آیا در شکوائیه به اسکرین شات این پیام‌ها میتوان استناد کرد؟
ماده 655 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 صورت الکترونیکی یا محتوای الکترونیکی را به شرط رعایت سازوکارهای امنیتی همانند سند و نوشته مکتوب قابل استناد میداند. بنابراین در صورتی که مرجع قابل اعتمادی مانند پلیس فتا اصالت اسکرین شات ارائه شده از سوی اصحاب دعوا را تائید کند می‌تواند بر مبنای آن قضاوت کند.
منظور از واژه توهین از نظر قانونگذار چیست؟
از نظر مقررات كيفري اهانت و توهين عبارت است از بكار بردن الفاظي كه صريح باشد و ارتكاب اعمال و انجام حركاتي كه با لحاظ عرفيات جامعه و با در نظر گرفتن شرايط زماني و مكاني و موقعيت اشخاص موجب تخفيف و تحقير افراد شود و در غیر اینصورت قرار منع تعقیب صادر خواهد شد.
