تمکین در تعبیر حقوقی قیام و اقدام زن به ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر گفته می شود و به زنی که از مرد تمکین نکند ناشزه گویند مطابق ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که عقد نکاح به طور صحیح واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر بر قرار می شود واژه تمکین در قانون مدنی نیامده است و تعریف نیز نشده است ولی در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ از این واژه استفاده شده است
انواع تمکین عبارتند از : عام یا فرمانبرداری کلی زن از مرد وخاص یا منظور رابطه زناشویی است
آثار عدم تمکین :
تعلق نگرفتن نفقه، اجرت المثل و نحله به وی
امکان صدور مجوز ازدواج مجدد برای مرد
محروم شدن زن از نصف دارائی در صورت عدم تمکین
طرح دعوای الزام به تمکین از جانب شوهر
دشواری طلاق یک طرفه زوجه با فرض محکومیت در دعوای الزام به تمکین زوجه
دلائل رد دادخواست عدم تمکین:
1) زن ثابت کند که بودن او در منزل شوهر موجب خوف ضرر بدنی، مالی و یا شرافتی برای زوجه است
مثلاً برگه پزشک قانونی مبنی بر ضرب و جرح ( قرینه خوف ضرر جانی است) ماده ۱۱۱۵ ق مدنی
2) زن باکره باشد و خود را در اختیار شوهر قرار نداده باشد بنابراین مادامی که مهریه را از شوهر نگرفته می تواند از حق حبس خود استفاده کند و دعوی تمکین مرد رد می شود
3) مرد دچار امراض مقاربتی شده که بر طبق ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی زن می تواند از تمکین خاص امتناع کند
ماده ۱۱۲۷ قانون مدنی«هر گاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود
4) اگر مرد توان گرفتن منزل شخصی و اسباب و اثاثیه ،را جهت سکونت زن را ندارد یا به هر دلیل نمی خواهد با زن زندگی کند و می داند اگر دادخواست تمکین بدهد زن حاضر به بازگشت به زندگی است
مراحل:
1داخواست تمکین خود را ،باید در دفاتر خدمات الکترونیک مستقر در محل خود ثبت کنید
2ثبت دادخواست الزام به تمکین در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی توسط زوج یا وکیل وی
3فرستادن اظهارنامه لزوم تمکین و بازگشت، به زن
4تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده
5برگزاری دادگاه خانواده در محل اقامت زوجه
6شنیدن اظهارات طرفین در دادگاه و دعوت زوجین به اصلاح
7اثبات مقدمات و ملزومات تمکین زن از جمله تهیه مسکن و نیازهای خانه و خانواده
8ابلاغ رای تمکین در صورت خودداری و یا امتناع زوجه
9ارائه فرصت 20 روزه به زوجین جهت اعتراض و تجدید نظر خواهی از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی
10صدور حکم قطعی به نفع شوهر
11درخواست صدور اجرائیه حکم الزام به تمکین توسط مرد
مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به تمکین
سند ازدواج
شناسنامه و کارت ملی زوج
اجاره نامه یا سند مالکیت منزل
اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زوجه به زندگی مشترک
استشهادنامه مبنی بر ترک منزل مشترک از طرف زوجه
خواسته و بهای آن:
صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به تمکین (عام و خاص)
موارد موجه عدم تمکین زوجه:
امتناع زن از برقراری رابطه زناشویی در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس
امتناع زن از برقراری رابطه جنسی با مرد که دچار امراض مقاربتی شده
استناد به حق حبس زوجه باکره به شرط عدم تمکین عام
اثبات ترس زن مبنی بر رساندن ضرر جانی یا مالی یا … بر وی از جانب شوهر
اثبات سوء رفتار و سوء معاشرت زوج با وی(برای مثال: ضرب و جرح، اعتیاد شدید، مصرف بی رویه الکل، توهین، تهدید)
عدم تهیه مسکن و ملزومات زندگی برای زوجه
عدم اجازه زوج جهت بیرون رفتن از منزل برای موارد اضطراری زوجه(مراجعه اضطراری به پزشک)
عدم اجازه شوهر در مشرف شدن به حج واجب زن
عدم توانایی پرداخت نفقه توسط زوج
رد دادخواست تمکین
اثبات صوری بودن درخواست تمکین توسط مرد و عدم علاقه وی به زوجه و ادامه زندگی
شرح دادخواست:
ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده
احتراما” اینجانب خواهان،فوق الذکر استحضار میرساند/»»
اولا”؛ با عنایت به اینکه مستند به تصویر مصدق عقدنامه رسمی پیوستی رابطه زوجیت فی مابین بنده و خوانده محترم محرز و مسلم است ثانیا”؛ با لحاظ اینکه یکی از تکالیف خوانده محترم، در مقابل موکل، وفق ماده1102 قانون مدنی، تمکین مشارالیها از موکل می‌باشد ثالثا”؛ با نظر به اینکه خوانده محترم منزل مشترک را بدون اذن بنده، به مقصد … ترک نموده و موکل تقاضای بازگشت خوانده محترم به منزل مشترک را نموده و این امر از طریق شهادت شهود قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از
الف) جناب آقای … فرزند … به شماره شناسنامه … صادره از … متولد … به نشانی
ب) جناب آقای … فرزند … به شماره شناسنامه … صادره از … متولد … به نشانی
علاوه بر اینکه بنده، طی اظهارنامه پیوستی به شماره … مورخ … ارسالی از طریق مجتمع قضایی … موضوع ترک منزل خوانده محترم و تقاضای بازگشت وی به منزل مشترک را خطاب به مشارالیها اعلام نموده است
رابعا”؛ با توجه به اینکه خوانده محترم، تا تاریخ تقدیم دادخواست حاضر، از مراجعت به منزل مشترک امتناع واستنکاف نموده فلذا تقاضای محکومیت خوانده را به تمکین ، وفق مواد1102، 1108 و 1114 قانون مدنی با احتساب جمیع خسارات قانونی را دارد
