صلح عمری برای فرار از مهریه: بررسی حقوقی و پیامدهای قانونی
صلح عمری یکی از قراردادهای رایج در حقوق ایران است که به واسطه آن، مالک اصلی مال (مانند زمین، خانه یا خودرو) مالکیت مال خود را به دیگری منتقل می‌کند، اما شرط می‌گذارد که تا پایان عمر خود، حق انتفاع از آن مال برای وی باقی بماند. این قرارداد در بسیاری از موارد به دلایل مختلفی از جمله انتقال ارث یا مدیریت بهتر اموال تنظیم می‌شود. اما در برخی موارد، از این قرارداد به عنوان ابزاری برای فرار از پرداخت دیون، از جمله مهریه، استفاده می‌شود.
در این مقاله، ابتدا مفهوم صلح عمری توضیح داده می‌شود، سپس استفاده از آن برای فرار از مهریه بررسی و پیامدهای قانونی آن تحلیل می‌شود.
مفهوم صلح عمری
صلح عمری قراردادی است که بر اساس ماده ۷۵۸ قانون مدنی ایران، به عنوان یکی از انواع صلح تعریف شده است. در این قرارداد، مالک مال خود را به شخص دیگری منتقل می‌کند، اما شرط می‌گذارد که تا پایان عمر خود یا طرف مقابل، حق انتفاع (مانند سکونت در ملک) برای خود یا شخص ثالث باقی بماند.
این قرارداد در صورتی که بر مبنای قصد و رضای حقیقی تنظیم شود، کاملاً قانونی و قابل اجرا است. اما اگر هدف از آن مخفی کردن دارایی‌ها یا فرار از پرداخت دیونی همچون مهریه باشد، با موانع قانونی مواجه خواهد شد.
صلح عمری و فرار از مهریه
یکی از مواردی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته، استفاده از صلح عمری به عنوان ابزاری برای فرار از پرداخت مهریه است. در این شرایط، فردی که متعهد به پرداخت مهریه است (معمولاً شوهر)، اموال خود را به نزدیکان یا افراد دیگر منتقل می‌کند و از طریق صلح عمری حق انتفاع از آن را برای خود حفظ می‌کند.
انگیزه اصلی این اقدام، جلوگیری از توقیف اموال توسط زوجه برای مطالبه مهریه است. با این حال، چنین انتقالاتی می‌تواند به دلایل زیر غیرقابل استناد باشد:
انتقال صوری اموال:
اگر اثبات شود که صلح عمری با قصد واقعی انجام نشده و صرفاً برای جلوگیری از توقیف اموال بوده است، این اقدام ممکن است به عنوان معامله به قصد فرار از دین شناخته شود.
ابطال معامله به قصد فرار از دین:
بر اساس ماده ۲۱۸ قانون مدنی، اگر معامله‌ای با هدف فرار از دین انجام شود و این امر توسط طلبکار (زوجه) اثبات گردد، دادگاه می‌تواند آن را ابطال کند.
حقوق زوجه در مهریه:
مهریه یکی از حقوق مالی زوجه است و به عنوان دین ممتاز شناخته می‌شود. دادگاه‌ها معمولاً در دعاوی مرتبط با مهریه، نسبت به چنین انتقالاتی حساسیت ویژه‌ای دارند.
راهکارهای قانونی برای جلوگیری از سوءاستفاده
برای پیشگیری از سوءاستفاده از صلح عمری یا انتقالات مشابه، قوانین و رویه‌های قضایی تدابیری در نظر گرفته‌اند:
نقش وکیل در تنظیم صلح عمری
استفاده از وکیل متخصص در امور حقوقی و قراردادها می‌تواند تضمین‌کننده صحت و اعتبار صلح عمری باشد. وکیل با بررسی دقیق شرایط، تنظیم قرارداد را به گونه‌ای انجام می‌دهد که مطابق با قوانین بوده و از مشکلات حقوقی مانند ابطال قرارداد به دلیل صوری بودن یا سوءنیت جلوگیری شود.
برای دریافت مشاوره حقوقی درباره صلح عمری با وکیل عقود و قراردادها آقای رسول خیابانی تماس بگیرید.
نتیجه‌گیری
صلح عمری در ذات خود یک ابزار قانونی و مفید برای تنظیم روابط مالی و انتقال اموال است. اما اگر از این ابزار برای فرار از تعهدات قانونی مانند مهریه استفاده شود، پیامدهای قانونی جدی به همراه خواهد داشت. دادگاه‌ها با تکیه بر قوانین موجود و اصول حقوقی، معمولاً مانع از سوءاستفاده از این نوع قراردادها می‌شوند.
بنابراین، افرادی که قصد استفاده از صلح عمری را دارند، باید از مشاوره حقوقی دقیق بهره‌مند شوند تا اطمینان حاصل کنند که اقدام آن‌ها مغایر با قوانین و مقررات نباشد.
