تحریر به معنای درج کردن و قید کردن میباشد و ترکه به هر مالی که از متوفی بر جای مانده است اطلاق میشود. بطور کلی تحریر ترکه به معنای تعیین مقدار اموالی است که از سوی متوفی بر جای مانده است. وانگهی در تحریر ترکه، دیون متوفی با شرح جزئیات اعلام خواهد شد.
تحریر ترکه در صلاحیت شورای حل اختلاف میباشد. این مرجع قضایی اقدام به نگارش اموال متوفی(چه منقول و چه غیرمنقول) میکند. از جنبه صلاحیت محلی نیز باید افزود که شورای حل اختلافی که در آخرین محل اقامت متوفی واقع است صالح به رسیدگی است.
درخواست تحریر ترکه از سوی طلبکار متوفی(بر خلاف مهر و موم ترکه) قابل پذیرش نیست. درخواست تحریر ترکه تنها از سوی وراثی که به موجب گواهی انحصار وراثت شناسایی شدهاند ممکن خواهد بود. همچنین نمایندگان قانونی آنها از جمله وکیل، امین غایب و قیم محجور نیز حق درخواست تحریر ترکه را دارند.
شورای حل اختلاف جهت تحریر ترکه بدواً اقدام به نشر آگهی به منظور شناسایی تمام کسانی که به هر نحوی حقی بر ترکه دارند در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار میکند تا در روز معین شده حضور بهم رسانند و اقدامات لازمه صورت گیرد. لازم به ذکر است که عدم حضور اشخاص مانع از تحریر ترکه نخواهد بود.
در زمانی که ترکه تحریر میشود وراث و هر شخص دیگری حق تصرف در ترکه را ندارند مگر به اجازه قانون. همچنین عملیات اجرایی راجع به بدهی متوفی در زمان تحریر ترکه متوقف خواهد شد اما طلبکاران متوفی امتیاز قانونی دارند تا ماترک را در قالب تأمین خواسته توقیف کنند.
در تحریر ترکه به اموال منقول به انضمام ارزش ریالی آنها، مقدار و میزان نقره و طلاجات، نقدینگی در حسابهای بانکی و غیربانکی و همچنین اموال غیرمنقول اشاره خواهد شد. ارزیابی اموال منقول توسط کارشناس متخصص که مورد وثوق مقام رسیدگیکننده است به انجام خواهد رسید.
آیا وصی به موجب قانون میتواند درخواست تحریر ترکه از مرجع قضایی صالح را داشته باشد؟ بله؛ وصی نیز حق درخواست تحریر ترکه را دارد.