تعلیق در ضمان چیست

• 
• رسول خیابانی
•   |   
• 1402/10/06-12:07:29
• 1361
•   |   
• 0 0 دریافت مشاوره از این وکیل

تعلیق در ضمان چیست

تعلیق در ضمان مثل این که ضامن قید کند که اگر مدیون نداد من ضامنم، باطل است ولی التزام به تأدیه ممکن است معلق باشد.

ضمان چیست و چه ارکانی دارد

ضمان در لغت به معنی متعهد شدن و برعهده گرفتن است و در اصطلاح حقوقی اشتغال قهری ذمه یا التزام به پرداخت مال می باشد به عبارت دیگر ضامن مالی را که پرداخت آن بر عهده شخص دیگری است قبول و برعهده میگیرد .

عقد ضمان شامل 3 رکن می باشد:

ضامن:  کسی است که ضمانت می‌کند،  

مضمون عنه: کسی که ضامن از طرف او ضمانت می‌کند

مضمون له: کسی که ضامن برای او ضمانت می‌کند.

انواع عقد ضمان

بهترین وکیل قم در مورد انواع عقد ضمان اظهار می دارد ضمان چند حالت دارد که بصورت اختصار در این مقاله توضیح خواهیم داد

ضمان قهری: ضمان قهری یعنی شخص ملزم به جبران ضرری است که هیچ قرارداد و عقدی بین طرفین وجود ندارد . به موجب ماده ۳۰۷- امور ذیل موجب ضمان قهری است:

غصب و آنچه که در حکم غصب است، اتلاف ، تسبیب ، استیفا.

ضمان غرور

ضمان غرور زمانی محقق می گردد که شخصی عملی انجام دهد که این عمل  موجب فریب خوردن یا مجهول ماندن  شخص دیگری گردد و بر اثر همین فریب   دچار ضرر و زیانی گردد.

براین اساس شخص   فریب دهنده (غار)  ضامن شخص فریب‌خورده ( مغرور) ‌است و باید خسارت او را بپردازد  .

ضمان معاوضی

ضمان معاوضی یا ضمان تلف مبیع قبل از قبض عبارت است از این که  به موجب ماده 387 قانون مدنی اگر مبیع قبل از تسلیم تلف شود،  فروشنده ضامن است و بیع فسخ می‌شود و ثمن باید به مشتری برگردد .

ضمان عهده 

پاسخ: ضمان عهده به معنی تضامن در رد اعیان است، مثلا اگر مبیع مستحق للغیر درآمد، بایع باید ثمن را به مشتری برگرداند و اگر ثمن مستحق للغیر درآمد، مشتری مبیع را به بایع برگرداند

مطابق ماده ۶۹۷ قانون مدنی:  ضمان عهده از مشتری یا بایع نسبت به درک مبیع یا ثمن در صورت مستحق‌للغیر درآمدن آن جایز است.

ضمان ید

  ضمان ید  را به نام های ید ضمانی  یا قاعده  علی الید  که همگی دارای یک معنا هستند تعریف کرده اند که براساس آن    هر کسی بر مال دیگری ید و سلطه داشته باشد ضمان و مسئول آن ‌مال خواهد بود.

براساس قاعده  « علی الید » هر کس بدون اجازه مال دیگری را تصرف کند، ضامن آن است، و باید عین مال را به وی برگرداند.

تعلیق ضمان به شرایط صحت آن 

وکیل متخصص در عقد ضمان  بیان می دارد تعلیق ضمان به شرایط صحت آن مثل آن است که ضامن اعلام می کند که اگر مدیون یا همان مضمونه عنه بدهکار باشد من ضامن هستم که این نوع تعلیق موجب بطلان عقد ضمان نمی شود.

دلیل عدم بطلان عقد ضمان در این نوع آن است که درج این شرط موجب خروج عقد ضمان از فعلیت و تنجیز نمی باشد به عبارت دیگر تعلیقی موجب بطلان عقد ضمان می‌شود که معلق علیه، خارج از شرایط صحت عقد باشد

موارد فسخ عقد ضمان

فسخ عقد ضمان زمانی محقق می گردد که ضامن معسر باشد و مضمون له از این موضوع مطلع نباشد.

بر اساس ماده 690 قانون مدنی، در ضمان شرط نیست که ضامن مالد‌ار باشد اما اگر مضمون‌له در وقت ضمان به عدم تمکن ضامن جاهل بوده باشد، می‌تواند عقد ضمان را فسخ کند.

 صورت دیگر فسخ عقد ضمان این است که مضمون‌‌له یا ضامن یا هر دو برای خودشان در ضمن عقد ضمان، حقّ فسخ بگذارند. 

در جواز اشتراط خیار فسخ بین فقها اختلاف است ولیکن دليلی كه اثبات نمايد،درعقد ضمان،درج شـرط خيار صحيح نيست، ارائه نشده است، فلذا با تمسك به عمومات باب شروط، بايد معتقد شـد كه درج شرط خياردرعقد ضمان، نظير بيشتر عقود ديگر مانعي ندارد.

دلایل بطلان تعلیق در ضمان

چرا تعلیق در ضمان باطل است؟

وکیل عقد ضمان اظهار می دارد شرط صحت  عقد ضمان آن است که باید ثابت و پایدار باشد، که در لسان علمی می‌گویند: «مُنجَّز باشد و معلَّق نباشد.» 

به بیان دیگر یعنی ضامن باید بدون هیچ قید شرطی به مضمون‌‌له بگوید: «من طلب شما را بر عهدۀ خودم گرفتم!» این منجزّ است.

 امّا اگر ضامن پرداخت را معلَّق به شرطی بنماید، مثلاً بگوید: «من طلب شما را بر عهدۀ خودم گرفتم اگر آن مدیون از عهدۀ پرداخت دیْن برنیاید!» این معلَّق به شرط است و باطل است؛

 همچنین است اگر ضامن بگوید: «من طلب شما را به عهدۀ خودم گرفتم اگر آن مدیون تا یک ماهِ دیگر نتواند بپردازد!» این هم معلَّق است و باطل است؛ یا اینکه بگوید: «من طلب شما را به عهدۀ خودم گرفتم اگر پدر من اجازه بدهد!» باز هم می‌بینیم باطل است.

نکته اساسی آن است اگر انسان هر قیدی را   به عنوان تعلیق در اخذِ ضمان وارد کند، موجب بطلان ضمان است و اصلاً معامله باطل است؛بنابراین ضمان حتماً باید منجَّز باشد و ضامن بگوید: «من بر عهدۀ خودم گرفتم بدون هیچ شرطی!»

شرایط صحت عقد ضمان

وکیل خوب در قم در خصوص شرایط صحت عقد ضمان توضیح می دهد که شرط اول آن است که وفق ماده 684 قانون مدنی مورد ضمان باید مال باشد .

3- مورد ضمان باید معین باشد چرا که ضمان یکی از چند دین، به نحو تردید باطل است

شرط  دیگر صحت عقد ضمان این است که مال مورد ضمانت  در هنگام ضمان بر ذمّۀ مضمون عنه ثابت باشد؛ماده ۶۹۱  قانون مدنی در همین زمینه مقرر می دارد ضمان دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده است، باطل است.

 شرط سوّم صحت عقد ضمان عبارت است از  اینکه مال مورد ضمانت معیّن و مشخّص باشد. 

پیرو همین موضوع  ماده 694 قانون فوق اعلام می دارد ضمانت یکی از چند دین بنحو تردید باطل است.

لازم به توضیح است بر اساس ماده 686 قانون مدنی اهلیت نیز یکی از شروط اساسی صحت عقد ضمان است  .

سوال- مضمون له چه زمانی می تواند به ضامن رجوع نماید؟

پاسخ: مضمونٌ له پیش از مطالبه طلب از ضامن، باید به مضمونٌ عنه مراجعه نموده؛ و تنها در صورت عدم تأدیه توسط وی، موضوع تعهد را از ضامن مطالبه نماید.

نکته:  می توان در عقد ضمان  شرط نمود که طلبکار، در صورتی می‌تواند برای مطالبه حق خویش، به ضامن مراجعه نماید که قبل از آن، به مدیون مراجعه نموده و وی، از تأدیه طلب او خودداری نموده باشد.

لازم به ذکر است براساس ماده 793 ضامن نمی تواند در ضمان تضامنی درخواست نماید که مضمون له برای استیفای طلب ابتدا به اموال مدیون مراجعه نماید.

ضمانت پدرشوهر یا شخص ثالث از مهریه عروس

شرایط گرفتن مهریه از پدر شوهر چیست؟

بهترین وکیل مهریه در قم خاطرنشان ساخت براساس قانون مهریه تکلیفی است که  پرداخت آن بر عهده شوهر می باشد و   پدرشوهر   تکلیف قانونی نسبت به پرداخت آن ندارد.  ولی در مواردی، پدر شوهر  جهت پشتیبانی و حمایت پرداخت مهریه از جانب پسرش را در عقد نامه ضمانت یا تعهد می نماید که در این شرایط، زوجه می‌تواند از پدر شوهر خود مطالبه مهریه نماید.

در خصوص تکلیف قانونی پدرشوهر یا شخص ثالث به پرداخت مهریه آن است، ضامن درصورتی مسئولیت پرداخت مهریه را دارد که تعهد و ضمانت پرداخت مهریه را به صورت قانونی  و در سند نکاحیه به امضاء رسانده باشد .

بنابراین ضمانت عرفی پدرشوهر از پرداخت مهریه کفایت نمی کند و می بایست به عنوان شرط ضمن عقد سند نکاحیه باشد.

نمونه استفتاء   در خصوص ضمان عرفی پدرشوهر از مهریه

پرسش :اگر پدر شوهر ضامن پرداخت مهریه نشده باشد اما عرفا در یک منطقه ای مهریه را پدر شوهر پرداخت می کند آیا در صورت فوت پدر شوهر مهریه عروس ها جزء بدهی های او محسوب شده است و ابتدا باید مهریه عروسها از اموال او پرداخت شود و سپس اگر چیزی باقی ماند بین ورثه تقسیم شود؟ یا مهریه عروسها جزء بدهی های پدر شوهر محسوب نمی شود؟ (ضمنا پدر شوهر در زمان حیات مهریه یک از عروس ها را پرداخت کرده است

پاسخ :در صورتی که در عرف محل به قدری شایع باشد که به منزله شرط ضمن عقد محسوب شود باید از اموال او پرداخت شود.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی

نکته حائز اهمیت و اساسی در ضمانت مهریه آن است که همانطور که در مطالب بالا اشاره کردیم ضمانت پرداخت مهریه باید منجز باشد و منوط به شرطی نشده باشد.

بنابراین اگر در سند نکاح قید شده باشد در صورت استنکاف زوج از پرداخت مهریه، پدر وی متعهد به پرداخت آن باشد، از مصادیق تعلیق در ضمان محسوب شده و تعهدی باطل است.