ابطال رای داوری در چه شرایطی امکان دارد؟
به موجب قانون افراد می توانند به منظور حل و فصل دعاوی و اختلافات به طور مسالمت آمیز یک یا چند داور مرضی الطرفین را جهت حل اختلافات تعیین و دعاوی خود را به داور مرضی الطرفین ارجاع دهند.
ابطال رای داوری زمانی اتفاق می افتد که به هر دلیلی رأی داور مطابق قانون نباشد که این صورت طرفین میتوانند ابطال رأی داوری را از دادگاه تقاضا نمایند.
بنا داریم در مقاله زیر به موارد ابطال رای داوری، مهلت طرح دعوای ابطال رای داوری و مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای ابطال رای داوری سخن نمائیم.
امتیاز حل و فصل اختلاف از طریق داوری نسبت به روش های دیگر
· سرعت رسیدگی
· هزینه کمتر از محاکم دادگستری
· رسیدگی پرونده توسط افراد متخصص و مجرب به طور تخصصی
· رسیدگی غیر علنی
ابطال رای داوری
داور تقاضای و با رضایت و خواست طرفین انتخاب و شروع به داوری می‌کنند همچنین ارجاع برخی دعاوی به ارجاع امری اجباری است که در قانون مشخص شده است.
تقاضای ابطال داوری در صورتی است که‌رای داوری بر اساس قانون نباشد که دادگاه پس از بررسی و احراز مورد ابطال رأی داوری، رأی داوری را از اعتبار ساقط می‌کند.
موارد ابطال رأی داوری
رأی داوری در موارد زیر باطل است و قابلیت اجرایی ندارد:
1- رأی صادره مخالف با قوانین موجد حق باشد.
2 -داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده رأی صادر کرده است.
3 -داور خارج از حدود اختیار خود رای صادر نموده باشد. در این صورت فقط آن قسمت از رای که خارج از اختیارات داور است ابطال می‌گردد.
4 -رأی داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.
5- رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد.
6 -رأی به‌وسیله داورانی صادر شده که مجاز به صدور رأی نبوده‌اند.
7- قرارداد رجوع به داوری بی‌اعتبار بوده باشد.
. ابطال رأی داوری به جهت مخالفت با قوانین موجد حق
قوانین موجد حق قوانینی هستند که حقی را به وجود آورده و اشخاص بر اساس این قوانین حقوقی را کسب یا زایل می‌کنند.
بنابراین، چنانچه رأی داوری مخالف قوانین موجد حق باشد، با درخواست ذی‌نفع قابل‌ابطال است.
. ابطال رأی داوری به جهت صدور رأی خارج‌ازموضوع داوری
در قرارداد داوری طرفین می‌بایست موضوع داوری را تعیین و به داور اعلام کنند و داور می‌بایست در حدود همان موضوع داوری رأی صادر کند و از آن خروج نکند.
بنابراین، اگر رای صادر شده توسط داور خارج‌ازموضوع داوری باشد به درخواست ذی‌نفع قابل‌ابطال است.
- خروج داور از اختیارات
داور می‌بایست در حدود اختیاراتی که طرفین قرارداد داوری و قانون تعیین نموده است، رأی صادر کند
به طور مثال موضوع داوری در خصوص یک واحد خودرو بوده؛ اما وی در خصوص خودروی یکی از طرفین اقدام به صدور رأی نموده باشد که در این صورت
. صدور رأی داوری خارج از مهلت مقرر
داور موظف در مهلت مقرر به رسیدگی و ابلاغ رای در مهلت تعیین شده اقدام نماید اگر طرفین مهلت تعیین نکرده باشند مطابق قانون داور می‌بایست ظرف ۳ ماه از تاریخ ابلاغ موضوع داوری، رسیدگی و رای را صادر و تسلیم نماید.
داوری توسط داور فاقد صلاحیت قانونی
طرفین دعوا در تعیین داور با داوران دارای ممنوعیت مطلق و ممنوعیت نسبی به‌موجب قانون مواجه هستند.
داور دارای محرومیت مطلق حتی با رضایت طرفین دعوا نیز مجاز به داوری نیست و رای صادر شده از سوی داور با ممنوعیت مطلق، قابل ابطال است.
اما داور با ممنوعیت نسبی در صورت رضایت اصحاب دعوا صلاحیت داوری دارد.
باطل بودن قرارداد داوری به جهت نامعتبر بودن قرارداد داوری
از موارد مهم در تنظیم قرارداد داوری رعایت شرایط قانونی تنظیم است، در غیر این صورت داور فاقد صلاحیت است و رای صادر شده قابل ابطال است.
مهلت قانونی جهت ابطال رأی داوری
جهت اعتراض به رأی داور و ابطال آن، افراد مقیم ایران ظرف ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی داور و افراد مقیم خارج از کشور ظرف ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رأی داور، مهلت دارند.
مرجع صالح به دعوای ابطال رأی داور
اگر اختلاف طرفین از طریق دادگاه به داوری ارجاع شده باشند، همان دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوای ابطال رأی داور را نیز دارد.اما چنانچه طرفین با رضایت و اراده خود و بدون مراجعه به دادگاه، به داوری رجوع نموده باشند، دادگاهی صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد به دعوای ابطال رأی داوری نیز رسیدگی خواهد کرد.
هزینه ابطال رأی داوری چقدر است؟
نظریه مشورتی در خصوص ابطال رأی داوری
پیرو نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه مورخ 1372/01/25 دعوی ابطال رأی داور غیرمالی است و هزینه دادرسی هم بر اساس مقررات راجعه دعاوی غیرمالی دریافت می‌گردد.
نمونه دادخواست ابطال رأی داوری
با عنایت به این که ابطال رأی داور مسئله‌ای تخصصی است، بهتر است قبل از طرح آن از با وکلای خبره مشورت نموده تا از صرف زمان و هزینه مالی اشتباه اجتناب نمایید
خواهان: خانم/آقا ……………. فرزند: ……………… آدرس ………………………..
خوانده: خانم/آقا ……………. فرزند: ……………… آدرس ………………………..
وکیل یا نماینده (در صورت وجود) خانم/آقا ……………. فرزند: ……………… آدرس ………………………..
تعیین خواسته و بهای آن: ابطال رأی داوری
دلایل و منضمات:
تصویر مصدق تقسیم‌نامه
شهادت شهود و مطلعین
اتیان سوگند
سایر دلایل و مستندات
شرح دادخواست
ریاست محترم شعبه ……… دادگاه عمومی………
با سلام و احترام به استحضار می‌رساند
احتراماً در خصوص نظریه داوری که در تاریخ ………… به اینجانب/اینجانبان ابلاغ گردیده است به عرض می‌رساند
اولاً: مدت داوری از تاریخ …………. شروع و پایان مدت داوری در تاریخ …………… بوده است درحالی‌که داور در تاریخ ………………. یعنی یک ماه پس از مدت داوری اقدام به صدور رأی نموده‌اند؛
ثانیاً: در تاریخ …………. یعنی یک ماه پس از صدور رأی داوری اقدام به تسلیم رأی به دادگاه ذی‌صلاح برای ابلاغ نموده است نموده‌اند؛ لذا نظر به اینکه برابر نص صریح ماده ۴۸۹ق.آ.د. م این رأی قابلیت اجرایی نداشته و باطل است؛
فلذا، تقاضای صدور حکم بر بطلان رأی داوری مورد را خواستارم.
داور بدون هیچ‌گونه توجهی به اسناد و مدارک و یا بدون شنیدن اظهارات طرفین و اعطای حق دفاع، رسیدگی و اتخاذ تصمیم نموده است، رأی صادره قابل ابطال است.
ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی
۷- قرارداد رجوع به داوری بی‌اعتبار بوده باشد.
