اعتبار صدای ضبط شده، صدای ضبط شده چقدر در دادگاه اعتبار دارد؟
در عصر کنونی با پیشرفت فن آوری و تکنولوژی در وسایل الکترونیکی و ارتباطی و فراگیرشدن استفاده افراد از این وسایل در فضای مجازی، استناد به صدای ضبط شده در پرونده‌های کیفری رو به افزایش رفته است. حال سؤال اساسی این است که صدای ضبط شده از جنبه قانونی چقدر تأثیر در روند رسیدگی پرونده و تصمیم قاضی دارد؟ در ادامه به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
ارزش صدای ضبط شده در دادگاه چقدر است؟
بنا به تجربیات پرونده‌های کیفری، در جلسات دادگاه، صدای ضبط شده اماره محسوب می‌شود و به‌عنوان نشانه‌ای در علم قاضی تأثیر دارد.
بنابراین، صدای ضبط شده می‌تواند به‌عنوان اماره مستند علم قاضی قرار بگیرد و در صورت انکار طرف مقابل موضوع توسط قاضی به کارشناس مربوطه ارجاع می‌شود تا انتساب یا عدم انتساب صدا به‌طرف مقابل محرز و مشخص شود.
آیا صدای ضبط شده توسط افراد عادی جرم است؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت ضبط صدا توسط افراد عادی جرم محسوب نمی‌شود ولیکن هرگونه ارسال یا انتشار صدا بدون اجازه افراد جرم بوده و پیگرد دارد.
مجازات ضبط مکالمات تلفنی توسط مأمور دولت
به‌موجب ماده ۵۲۸ مجازات اسلامی هر کارمند و یا مأموری که استخدام دولت و یا نماینده دولت باشد، حق ضبط صدا را نداشته مگر در مواردی خاص که قانون اجازه داده باشد.
در صورت تخلف و سوءاستفاده از این موارد، شخص مجرم به حبس از ۱ تا ۳ سال و یا جریمه نقدی از مبلغ ۶ تا ۱۸ میلیون ریال محکوم می‌شود.
در چه مکان‌هایی ضبط صدا ممنوع است؟
علی‌رغم اینکه طبق قانون ضبط صدا توسط مردم عادی جرم نبوده ولیکن ضبط صدا در برخی از مکان‌ها به دلیل شرایط و منافع اشخاص مختلف ممنوع بوده و جرم تلقی می‌گردد.
یکی از این مکان‌هایی که ضبط صدا در آن جا جرم و مستوجب پیگرد قانونی است، دادگاه است. مطابق تبصره ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری هرگونه عکس‌برداری و ضبط صدا یا فیلم از جلسه دادگاه ممنوع است. البته رئیس دادگاه می‌تواند اجازه ضبط صدا و فیلم از همه و یا بخشی از جلسه دادگاه را نیز صادر کند.
لازم به ذکر است طبق ماده ۴۰۰ قانون آئین دادرسی کیفری محاکمات دادگاه کیفری یک، ضبط صوتی و در صورت تشخیص دادگاه، ضبط تصویری نیز می‌شود. انتشار آنها ممنوع و استفاده از آنها نیز منوط به اجازه دادگاه است.
تفاوت شنود با ضبط صدا چیست؟
تفاوت شنود و ضبط صدا در این است که شنود توسط شخص ثالث انجام می‌شد به این صورت که شخص ثالث، به مکالمات دو شخص دیگر گوش می‌دهد.
اما ضبط صدا به‌گونه‌ای است که شخصی مکالمات خودش با فردی دیگر را و یا پیغام صوتی خود را که برای طرف مقابل گفته است ضبط کنید.
مجازات شنود غیرمجاز
بر اساس ماده 730 قانون مجازات اسلامی «هرکس که به طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در رسانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری را شنود کند به حبس از 6 ماه تا 2 سال یا جزای نقدی به میزان 10 تا 40 میلیون ریال یا هر دو مورد محکوم می‌شود.»
نکته مهم دررابطه‌با ماده 730 این است که شرط لازم دیگر برای جرم شنود «محتوای در حال انتقال» است؛ پس اگر کسی داده ذخیره شده در سامانه مبدأ یا مقصد را دریافت کند، مرتکب جرم شنود نشده.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه در مورد ضبط صدا
اولا شرط تحقق جرائم توهین یا تهدید از طریق تلفن استماع الفاظ یا رسیدن اعمال موضوع جرم به مخاطب است. ثانیا ادله اثبات جرم در ماده 160 قانون مجازات اسلامی احصاء شده است؛ اما این امر مانع از آن نخواهد بود که امور دیگری مانند سند نظریه کارشناس استماع اظهارات مطلعین و. ... که عادتا موجب حصول علم قاضی می شود با عنایت به ماده 211 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و تبصره یک آن قابل استناد نباشد. با توجه به اطلاق ماده 211 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 علم قاضی به عنوان یکی از ادله اثبات دعوی در همه جرایم با رعایت شرایط می تواند به عنوان یک دلیل مورد استناد قرار گیرد. بنا به مراتب فوق در فرض سوال استماع شهادت در مقام احراز وقوع توهین صورت گرفته بوسیله تلفن با منع قانونی مواجه نیست.
