شرب خمر چیست؟
شرب خمر به نوشیدن و مصرف مشروبات الکی (بدان لحاظ که سُکرآور هستند) را گویند. سکر حالتی‌ست که در آن عقل انسان زایل شده و قدرت تفکر بسیار ضعیف می‌شود
به موجب ماده (264) قانون مجازات شرب خمر، مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن، کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است
نکته ـ شراب انگور و نبیذ (از خرما گرفته می‌شود) و نقیع (از کشمش گرفته می‌شود) و میزر (از جو گرفته می‌شود) و حتی شرابی که از ارزن یا گندم گرفته می‌شود تفاوتی نیست و همه آن‌ها چون مستی‌آور هستند، خمر محسوب می‌گردند. آب جو (فقاع) در حکم مشروبات الکی است و حتی اگر مست کننده نباشد، نوشیدن آن موجب حد است و حد مصرف «مسکر» 80 ضربه تازیانه (شلاق) است
نکته ـ تفاوتی بین مستی تعمدی، اتفاقی و مزمن، نیست و همه آن‌ها جرم و مجازات دارد
نکته ـ مصرف کننده مشروبات باید بالغ، قاصد و مختار باشد و نیز به حکم و موضوع شرب خمر جاهل نباشد و الا حدی بر او جاری نمی‌شود
جهل حکمی: یعنی مرتکب از حرمت عمل ارتکابی بی‌اطلاع باشد. اگر چه که پذیرش جهل حکمی، برخلاف اصل میباشد، اما بنا بر رأی اصراری شماره ۱۴- 5/8/1377 هیئت عمومی دیوان عالی کشور، در زمینه جهل حکمی قابل پذیرش است.
جهل موضوعی: هر چند مرتکب نسبت به حکم قضیه آگاه است، لیکن ممکن است، نداند عملی که انجام می‌دهد، چه عنوانی دارد. ادعای جهل در صورتی می‌تواند مورد توجه واقع شود که خلاف آن ثابت نشده باشد
نکته ـ حد، بر مسلمانی که مسکر مصرف کند، اعمال می‌شود و در غیرمسلمان، تنها در صورت تظاهر به مصرف مسکر، محکومیت به اجرای حد صورت می‌پذیرد. اگر غیر مسلمان مسکر را به صورتی غیر علنی مصرف کند، اما با حالت مستی در بین عموم و در اماکن و معابر عمومی ظاهر شود، محکوم به مجازات تظاهر به عمل حرام می شود
اثبات جرم مصرف مشروبات الکلی
اقرار
معمولاً یک مرتبه اقرار، برای جرائم کافی میباشد اما در مواردی نیز همانند مصرف خمر جهت اثبات نیاز به دوبار اقرار است. اقرار تحت اکراه و شکنجه و یا اذیت و آزار روحی و یا جسمی، فاقد ارزش و اعتبار است و دادگاه مکلف است، از متهم تحقیق مجدد کند. اقرار، شاه ادله است، وقتی اقرار توسط متهم انجام شد، دیگر نوبت به ادله دیگر نمی‌رسد
شهادت
چنانچه راه اثبات شرب خمر، شهادت باشد، تنها با شهادت دو مرد عادل ثابت می‌گردد و در شاهدان باید، ویژگی های بلوغ، عقل، ایمان، طهارت مولد، عادل، عدم وجود انتفاع مشخص برای شاهد یا رفع ضرر از وی، عدم وجود دشمنی دنیوی بین شاهد و طرفین دعوا، عدم اشتغال به تکدی گری و ولگردی جمع باشد
علم قاضی
علم قاضی، یکی از دلایل اثبات جرم است که به جرم خاصی اختصاصی ندارد
نکته ـ درصورت عدم اقرار و صرفاً مثبت بودن تست الکل، مجازات حدی شرب خمر درنظر گرفته نمی‌شود و منوط به مجازات تعزیری خواهد شد
مجازات مصرف مشروبات الکلی
به موجب ماده (265) قانون مجازات اسلامی، حد مصرف مسکرات را 80 ضربه تازیانه تعیین می نماید. لازم به ذکر است،حد شرب مسکر در دفعه اول و دوم 80 تازیانه و در بار سوم اعدام است
نکته ـ در شرب مسکر علاوه بر اجرای حد، حاکم می‌تواند جزای تکمیلی برای او قائل شود
ارتکاب به شرب خمر، سوء سابقه ندارد
مجازات مصرف مشروبات الکلی در اماکن و معابر
در ماده (701) مصرف مشروبات الکلی در اماکن و معابر، اگر با تجاهر و علنی باشد را علاوه بر اجرای حد شرعی شرب خمر، به حبس از 2 ماه تا 6 ماه حبس تعزیری تعیین نموده است
نکته ـ اگر شخص غیر مسلمان، به صورت علنی و متجاهرانه شرب خمر کند، علاوه بر اجرای حد (هشتاد ضربه شلاق) به دو تا شش ماه حبس تعزیری محکوم می‌شود. (ماده 701 قانون مجازات اسلامی) اگر چه در خصوص قسمت دوم، یعنی مجازات تعزیری (زندان) اختلاف نظر وجود دارد
موجب ماده (835) قانون، هرکس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد. درصورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نباشد، ولی به جریحه دار شدن عفت عمومی بیانجامد، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود
مجازات رانندگی در حالت مستی
مطابق ماده 718 قانون جزای اسلامی، هرگاه فردی با وسیله نقلی موتوری در حالت مستی، اقدام به رانندگی کند، عمل وی جزو موارد مشدد و تشدید کننده محسوب شده و قانون گذار، مجازاتی بیش از دو سوم حداکثر مجازات مصرف مشروبات الکلی تعیین خواهد کرد
مطابق با قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، علاوه بر جریمه مالی و ضبط گواهینامه، پرونده قضایی نیز برای فرد خطاکار، تشکیل شده و وی به مرجع قضایی معرفی خواهد شد
تخفیف در مجازات شرب خمر
نکته ـ دادگاه نمی‌تواند کیفیت، نوع و میزان حدود شرعی را تغییر دهد یا مجازات آن را کم و زیاد یا تبدیل یا حذف کند، مگر این که متهم توبه کند یا عفو به کیفیت مقرر در قانون (ماده 219 قانون مجازات اسلامی)
توبه کردن، می‌تواند تخفیف در مجازات شرب خمر یا مصرف مشروبات الکلی را به همراه داشته باشد. البته باید گفت هر توبه ای شامل تخفیف نمی‌شود. توبه در جرایمی که دارای مجازات حدی است، اگر قبل از اثبات صورت گیرد، باعث تخفیف در مجازات مصرف مشروبات الکلی می شود. قانون گذار در قانون جدید تاکید کرده است که اگر جرم با اقرار ثابت شود، در صورت توبه، مرتکب پس از ارتکاب جرم، دادگاه می تواند عفو مجرم را از رئیس قوه قضائیه درخواست کند
تست الکل سنج به دلیل احتمال بروز خطا و اشتباه در نتیجه، نمی تواند بزه شرب خمر را اثبات کند
ادعای عدم اطلاع از مسکر بودن نوشیدنی مانع از تحقق بزه شرب خمر است
ادعای جهل به موضوع و پایین بودن درصد تست الکل موجب شبهه در تحقق بزه شرب خمر است
نتیجه آزمایش الکل سنج تنفسی و اظهارنظر پزشکی قانونی مبنی بر وجود الکل در خون، مصداق دلیل شرعی برای اثبات بزه شرب خمر نیست
