جرم كلاهبرداري رايانه اي يكي از مهمترين جرايم رايانه اي است. اين جرم نيز مانند جرم كلاهبرداري كلاسيك ازجمله جرايم عليه اموال و مالكيت محسوب مي شود. هر نوع كلاهبرداري ارتكاب يافته به وسيله رايانه، لزوما كلاهبرداري رايانه اي ناميده نمي شود، چرا كه مجرمين از رايانه ها هم به عنوان وسيله ارتكاب كلاهبرداري كلاسيك و هم كلاهبرداري رايانه اي استفاده مي كنند. كلاهبرداري رايانه اي و كلاهبرداري كلاسيك، از جهت فرآيند ارتكاب و عناصر تشكيل دهنده با هم تفاوت دارند.
موضوع جرم كلاهبرداري رايانه اي
موضوع جرم كلاهبرداري رايانه اي، وجه يا مال يا منفعت يا خدمات يا امتيازات مالي است. كلاهبرداري رايانه اي به لحاظ موضوع از كلاهبرداري سنتي عام تر است و علاوه
بروجه و مال، منفعت و خدمات و امتيازات مالي را نيز در برمي گيرد.
رفتار مرتكب:
كلاهبرداري رايانه اي بزهي مركب و دو رفتاري است.
رفتار اول شامل اعمالي مانند وارد كردن، تغيير، محو، ايجاد يا متوقف كردن داده ها يا مختل كردن سامانه به صورت غیر مجاز مي باشند.
رفتار دوم، تحصيل اعم از دريافت واقعي يا مجازي يا منظور كردن اعتبار مالي براي خود يا دیگری مي باشد.
بستر انجام اين بزه، فضاي سايبر است. اگر فرد از رايانه و فضاي سايبر تنها به عنوان وسيله ارتكاب جرم كلاهبرداري استفاده كند كلاهبرداري سنتي انجام داده است نه رايانه اي.
ركن رواني كلاهبرداري شامل عمد رفتاري يعني عمد در رفتارهاي رايانه اي تمثيلي و عمد در تحصيل مال يا منفعت و آگاهي مرتكب نسبت به تعلق مال يا منفعت يا خدمات مالي يا امتيازات مالي به ديگري است. همچنين مرتكب بايد بداند كه انجام رفتارهاي رايانه اي تمثيلي، بدون مجوز بوده است.
نتيجه حاصله: كلاهبرداري رايانه اي بايد به تحصيل مال يا منفعت يا خدمات مالي يا امتيازات مالي بينجامد. اين تحصيل مي تواند براي خود مرتكب يا ديگري باشد. ديگري، كسي است كه مرتكب تحصيل را براي وي خواسته باشد.
مجازات جرم کلاهبرداری رايانه ای:
هر کس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد
